اقامت کاری ترکیه

اقامت کاری یا چالیشما ایزین از دیرباز به ‌عنوان یکی از روش‌های رایج اخذ اقامت ترکیه شناخته می‌شود. مسیر دریافت اقامت کاری ترکیه به این ترتیب است که اشخاص ابتدا باید مجوز کار خود را از وزارت کار ترکیه دریافت کنند. بعد از دریافت مجوز می‌توانند از طریق مراجعه به اداره مهاجرت ترکیه، برای درخواست اقامت کاری خود اقدام کنند. دریافت مجوز کار از وزارت کار ترکیه به دو صورت امکان پذیر است؛ یک – خودشان کارفرما باشند و شرکتی را ثبت کنند و دو – به ‌عنوان نیروی کار در شرکتی که در ترکیه ثبت شده ‌است، مشغول به کار شوند. هر یک از این دو روش، قوانین و شرایط خاص خود را دارند.

مادامی که اقامت کاری ترکیه را داشته ‌باشید از کلیه حقوق اتباع خارجی که به‌ صورت قانونی اقامت ترکیه را دارند، بهره‌مند خواهید شد؛ از جمله دریافت اقامت برای همسر و فرزندان زیر 18 سال، دریافت بیمه تأمین اجتماعی و اجازه تحصیل فرزندان. همچنین در صورت 5 سال اقامت قانونی متوالی، می‌توانید برای دریافت پاسپورت و شهروندی ترکیه اقدام کنید. کارشناسان و متخصصین هلدینگ هوم ترکی، در این صفحه اطلاعاتی جامعی را درباره اقامت کاری ترکیه در اختیار شما قرار خواهند داد.

اجازه کار در ترکیه یا چالیشما ایزین (Çalışma izni)

چالیشما ایزین یا مجوز کار، اجازه نامه رسمی است که امکان اشتغال به کار قانونی شما در ترکیه و همچنین دریافت اقامت این کشور را فراهم می‌کند. افراد متقاضی می‌توانند از داخل کشور ترکیه و از کشور خودشان (کنسولگری ترکیه در کشور خودشان) برای دریافت مجوز کاری اقدام کنند. نکته مهمی که درباره مجوز کار ترکیه وجود دارد، داشتن حداقل 6 ماه سابقه اقامت در ترکیه است. یعنی اتباع خارجی که متقاضی دریافت مجوز کاری ترکیه هستند، باید حداقل 6 ماه یکی از انواع اقامت‌های ترکیه را داشته‌ باشد.

اگر بخواهیم این موضوع را واضح‌تر توضیح دهیم، فرض کنید شخصی برای اولین بار می‌خواهد برای دریافت مجوز کار اقدام کند و تاکنون هیچ نوع سابقه اقامتی در ترکیه ندارد. این فرد ابتدا باید یکی از انواع اقامت‌های ترکیه (توریستی، تحصیلی و خرید ملک) را بگیرد. پس از اینکه 6 ماه از اقامت و حضور او در ترکیه گذشت، می‌تواند برای دریافت مجوز کار اقدام کند. این فرد هم می‌تواند از داخل خاک ترکیه برای دریافت مجوز اقدام کند، هم از طریق سفارت ترکیه در کشور خودش.

البته اقدام کردن برای اخذ مجوز کاری از داخل ترکیه راحت‌تر است. چون اگر اشخاص بخواهند از کشور خودشان برای این کار اقدام کنند، شرکتی که درخواست استخدام آنها را دارد با دقت و سخت گیری بیشتری توسط کنسولگری ترکیه بررسی می‌شود.

شرایط دریافت چالیشما ایزین یا اجازه کار در ترکیه

اما برویم سراغ اینکه برای دریافت مجوز کاری ترکیه باید چه شرایطی داشت:

شرایط اشخاص برای درخواست مجوز کار در مقام کار پذیر (کارگر یا کارمند)

• نامه شرکت به وزارت کار و توضیح دلایل جذب نیروی خارجی

طبیعتاً کشورها هیچ‌ وقت فرصت‌های شغلی خودشان را در اختیار اتباع خارجی قرار نمی‌دهند، چون اشتغال نیروی کار جوان آن کشور در اولویت قرار دهد. اما همیشه بعضی از مشاغل و تخصص‌ها وجود دارند که ممکن است جوانان آن کشور نتوانند نیازهای صنعت در آن بخش را تأمین کنند. در چنین شرایطی، دولت‌ها با در نظر گرفتن یک سری قوانین، این فرصت را برای شرکت‌ها و صنایع فراهم می‌کنند تا خلأ موجود را با نیروهای متخصص خارجی پر کنند.

پس اولین چیزی که ما برای درخواست مجوز کار نیاز داریم، برگه و درخواستی هست که شرکت ترک طی آن به دولت اعلام می‌کند که به چه دلیل به نیروی کار خارجی نیاز دارد. در واقع مهم‌ترین بخش درخواست مجوز کار، همین برگه‌ای است که شرکت در آن علت انتخاب نیروی کار خارجی به ‌جای نیروی داخلی را شرح می‌دهد. به همین دلیل داشتن مدرک تحصیلی معتبر یا بین المللی یا مهارتی که در ترکیه وجود ندارد، الزامی است.

• داشتن حداقل 6 ماه سابقه اقامت در ترکیه

فردی که برای اولین بار می‌خواهد درخواست مجوز کار در ترکیه را داشته ‌باشد، باید حداقل 6 ماه سابقه اقامت در ترکیه (یکی از انواع اقامت‌های توریستی، ملکی یا دانشجویی) را داشته ‌باشد.

• حقوق دریافتی به ‌اندازه حداقل 1.5 برابر حقوق پایه ترکیه

میزان حقوق دریافتی مشاغل مختلف با توجه به نوع تخصص‌ها متفاوت است. ولی حداقل حقوق دریافتی فردی که مجوز کار ترکیه را دریافت کرده است، باید 1.5 برابر پایه حقوق ترکیه باشد. در جدول زیر میزان حقوق گروه‌های شغلی مختلف مشخص شده ‌است:

استخر روباز	سینمای سرپوشیده	اتاق کنفرانس
سونا	حمام ترکی	سالن SPA
سالن ورزشی	سالن بیلیارد	سالن پلی‌استیشن
کافه و رستوران	آرایشگاه	نگهبانی ۲۴ ساعته
فضای سبز	محل بازی کودکان	زمین بسکتبال
گرمایش مرکزی	مرکز خرید	نمای دریا
سرویس فرودگاه	مخزن آب	سیستم مخابرات

شرایط شرکت‌ها برای درخواست نیروی کار خارجی

از تاریخ 01/01/2025 شرکت‌هایی که برای دریافت مجوز کاری درخواست می‌کنند باید فعال باشند و یکی از سه شرط زیر را داشته ‌باشند:

• یا سرمایه شرکت حداقل 500.000 لیر در بانک نشان داده شود (به ‌مدت حداقل یک روز این سرمایه در حساب بانکی شرکت موجود باشد و برگه سرمایه شرکت از بانک گرفته شود)

• یا میزان خالص فروش شرکت در سال آخر حداقل 8.000.000 لیر باشد

• یا میزان صادرات آنها در سال آخر حداقل 150.000 دلار باشد

اگر یکی از شرایط بالا در شرکت موجود باشد، به ‌ازای استخدام یک نیروی خارجی باید 5 نیروی ترک به‌ طور رسمی در استخدام خود داشته ‌باشد.

موارد استثنا:

• اگر مبلغ خالص فروش شرکت در سال گذشته 50.000.000 لیر باشد، برای استخدام نیروی خارجی شرط 5 نیروی ترک اعمال نخواهد شد

• اگر متقاضی مجوز کار در ۵ سال گذشته، ۳ سال به ‌طور مداوم اقامت ترکیه (به ‌غیر از اقامت دانشجویی) را داشته‌ باشد، ۱- از صلاحیت مالی شرکت معاف است ۲- در محیط کاری تا ۳ نفر خارجی به ‌ازای ۳ نفر ترک قابل استخدام هستند. تعداد نیروی خارجی از ترک نباید بیشتر باشد ۳- اگر تعداد نیروی خارجی استخدامی در شرکت بیش از ۳ نفر شود، به ‌ازای هر نیروهای خارجی ۵ نیروی ترک باید استخدام شود.

شرایط کارفرما برای اخذ مجوز کاری

اگر متقاضی دریافت مجوز کار صاحب شرکت یا از سهام‌داران آن باشد:

• سرمایه شرکت 500.000 لیر در بانک نشان داده شود و حداقل سهم مشارکت متقاضی 20 درصد آن باشد (40.000 لیر).
• به‌ ازای هر سهام‌دار خارجی که متقاضی دریافت مجوز کار است، 5 نیروی ترک به‌ طور رسمی استخدام شده باشد.

مزایای دریافت چالیشما ایزین

دریافت چالیشما ایزین یا اجازه کار در ترکیه مزایای مختلفی دارد، از جمله:

• اجازه کار قانونی در ترکیه و برخورداری از حقوق و مزایا طبق قانون وزرات کار ترکیه
• دریافت اقامت ترکیه برای همسر و فرزندان زیر 18 سال
• دریافت بیمه اجتماعی
• افزایش درآمد و فرصت‌های شغلی
• امکان دریافت تابعیت و شهروندی پس از 5 سال کار متوالی
• امکان تحصیل فرزندان در ترکیه

دریافت مجوز کاری ترکیه امکان دریافت بیمه اجتماعی را برای اتباع خارجی فراهم می‌کند. با بیمه اجتماعی، می‌توانید از مزایایی بیمه خدمات ‌درمانی، بازنشستگی و بیمه بیکاری هم بهره‌مند شوید. این موضوع به امنیت شغلی و امنیت مالی اتباع خارجی هم کمک می‌کند.

چه افرادی می‌توانند برای اخذ مجوز کار ترکیه اقدام کنند؟

همان طور که می‌دانید، ترکیه هم مانند بسیاری از کشورهای اروپایی از حضور متخصصین و نخبگان در کشور خود استقبال می‌کند. به ‌عنوان مثال، متخصصین رشته‌های IT، هوش‌مصنوعی، برنامه نویسی و طراحی وب یا پزشکان، پرستاران و دندان‌پزشکان جزو پر متقاضی‌ترین گروه‌های کاری در ترکیه هستند.

به همین دلیل دولت از طریق اقامت کاری فرصتی را فراهم کرده است که این افراد بتوانند در شرکت‌های ترک مشغول شوند و از تخصص آنها استفاده شود. در حال حاضر اولویت اعطای اقامت کاری به این صورت است:

• متخصصین حوزه‌های پزشکی و سلامت (پزشکی، جراحی، پرستاری، دندانپزشکی و علوم آزمایشگاهی)
• متخصصین حوزه فناوری اطلاعات و وب (برنامه نویسی و توسعه وب، هوش‌ مصنوعی و رباتیک)
• کارشناسان حوزه صنایع نفت و پتروشیمی (برای اشتغال در مناطق آزاد دریایی و مشاغل تعمیرات و مونتاژ)
• اساتید و دانشگاهیان
• رشته‌های هوا و فضا

در کنار این گروه‌ها، افرادی که تخصص آن در لیست اولویت‌های توسعه‌ای کشور قرار دارد هم می‌توانند برای اخذ اقامت کاری اقدام کنند. به‌ عنوان مثال، مدیکال توریسم یکی از اولویت‌های توسعه‌ای ترکیه برای رشد صنعت گردشگری این کشور است. پس طبیعتاً اگر شرکتی در این حوزه نیاز به نیروی خارجی متخصص داشته ‌باشد، با درخواست آن موافقت خواهد شد.

مدت زمان اقامت کاری چقدر است؟

مدت زمان اقامت کاری برای افرادی که بار اولی هستند، 1 سال است. برای دفعات بعدی این مدت زمان برای 2 سال تمدید می‌شود.

مدارک لازم برای اخذ مجوز کار در ترکیه

در بخش‌های قبلی به‌طور مفصل درباره نحوه دریافت کارت چالیشما ایزین صحبت کردیم. پس از اینکه با درخواست و اجاره کار شما در ترکیه موافقت شد، باید ظرف حداکثر ۱۰۸ روز وارد خاک ترکیه شوید و برای ثبت آدرس، دریافت مجوز رسمی کار و کارت اقامت یا کیملیک خود اقدام کنید. مدارک مورد نیاز عبارتند از:

• تکمیل فرم ثبت نام ویزای کار ترکیه
• اصل نامه دعوت به کار شرکت
• ارائه قرارداد کاری بین متقاضی و کارفرما
• اصل و کپی مجوز اداره کار و وزارت کار و امنیت اجتماعی ترکیه
• اصل و کپی پاسپورت و مدارک هویتی
• ارائه مدارک تحصیلی معادل سازی شده
• گواهی عدم سوء پیشینه
• ارائه بیمه معتبر در ترکیه
• عکس بیومتریک
• اجاره نامه منزل در ترکیه
• پرداخت هزینه‌های ویزای کاری

مراحل دریافت چالیشما ایزین

درخواست مجوز کار به دو روش امکان‌پذیر است:

درخواست از خارج از کشور

1. قرارداد کار بین کارفرما و خارجی امضا می‌شود.

2. فرد خارجی به سفارت یا کنسولگری ترکیه در کشوری که در آن اقامت دارد درخواست می‌کند و یک شماره مرجع 16 رقمی را دریافت می‌کند که باید آن را به کارفرمای خود ارائه کند.

3. کارفرما یا شخصی که مجاز به اظهارنامه الکترونیکی است، محل کار خود را در “سامانه خودکار درخواست مجوز کار” از طریق دولت الکترونیک (e-devlet) و با امضای الکترونیکی خود ثبت می‌کند.

امضای الکترونیکی را می‌توان از مؤسسات مجاز توسط مؤسسه فناوری اطلاعات (BTK) دریافت کرد.

4. با کلیک بر روی بخش «International Application» از منوی «Apply Now»، کارفرما شماره مرجع و اطلاعات و مدارک مورد نیاز را تکمیل و بارگذاری و با امضای الکترونیک تایید می‌کند.

اگر این درخواست تایید شود، پس از پرداخت هزینه‌های ویزا به کنسولگری ترکیه که در ابتدا درخواست به آنجا ارسال شده ‌است، مجوز کار دریافت می‌شود.

5. مجوز کار صادر شده برای فرد خارجی از طریق بار PTT به آدرس محل کار شما ارسال می‌شود.

6. کارفرما باید ظرف 30 روز پس از ورود فرد خارجی به کشور، اظهارنامه شروع به کار را با مراجعه به مرکز تأمین اجتماعی که در آن ثبت نام کرده است ارائه دهد.

7. مبلغ مشمول حق بیمه نباید کمتر از دستمزد اعلام شده در درخواست مجوز کار خارجی باشد.

8. مدارک مورد نیاز برای خارجی‌ها شامل قرارداد کار، عکس بیومتریک، گذرنامه و مدرک تحصیلی است.

9. مدارک مورد نیاز برای کارفرما شامل گواهی ثبت مالیات، روزنامه رسمی، ترازنامه و گواهی فعالیت است.

بعد از طی این مراحل فرد استخدام می‌شود و می‌تواند مشغول به کار شود. کارت اقامت او نیز طی مدت زمان کوتاهی صادر می‌شود.

درخواست از داخل کشور ترکیه

خارجی‌هایی که دارای مجوز اقامت معتبر هستند و کارفرمایانی که می‌خواهند چنین خارجی‌هایی را استخدام کنند، می‌توانند برای مجوز کار درخواست دهند. مراحل درخواست مشابه مرحله قبل است، با این تفاوت که این بار مجوز کار صادر شده برای خود فرد ارسال می‌شود.

آیا می‌توان با اقامت کاری شهروندی ترکیه را گرفت؟

یکی از سؤال‌های پر تکرار مخاطبان ما، نحوه دریافت پاسپورت ترکیه از طریق اقامت کاری است. در پاسخ به این سؤال باید بگوییم که اگر شما 5 سال متوالی اقامت ترکیه را داشته ‌باشید، می‌توانید برای دریافت تابعیت اقدام کنید. فرقی نمی‌کند که اقامت شما در این 5 سال از نوع کاری باشد یا مجموع آن شامل اقامت‌های معتبر ترکیه و اقامت کاری باشد. به‌ عنوان مثال، شخصی که 3 سال اقامت ملکی دارد و برای دریافت اقامت کاری اقدام می‌کند، می‌تواند با مجموع 3 سال اقامت ملکی و 2 سال اقامت کاری برای دریافت شهروندی اقدام کند.